رفتارشناسی DISC چیست؟
رفتارشناسی DISC ابزاری برای ارزیابی و سنجش صفات رفتاری و شخصیتی افراد است. رفتارشناسی دیسک رفتار و شخصیت‌های افراد را به ۴ ویژگی اصلی تقسیم کرده و با تحلیل رفتار فرد، میزان این ۴ ویژگی در شخصیت او را ارزیابی کرده و با جمع‌بندی و تحلیل، تیپ شخصیتی او را شناسایی می‌کند. رفتارشناسی دیسک بدون قضاوت و ارزش‌گذاری صفات رفتاری افراد، به دنبال فهم آن‌ها بوده و از این طریق به شناسایی شخصیت افراد و نحوه تعامل آن‌ها با محیط پیرامونشان می‌پردازد.
رفتار شناسی دیسک به خود فرد کمک می‌کند تا به خودشناسی رسیده و به نحوی به ارزیابی کاملی از رفتار و شخصیت خود برسد. از سویی دیگر رفتارشناسی DISC به مؤسسات و سازمان‌ها کمک می‌کند تا شخصیت کارکنان خود و یا کسانی که قصد استخدام آن‌ها را دارند شناخته و افراد مناسب را در جایگاه مناسب قرار دهند.
تاریخچه رفتار شناسی مدل DISC
تاریخچه رفتارشناسی مدل DISC به اویل قرن بیستم میلادی بازمی‌گردد. روانشناس آمریکایی «ویلیام مولتن مارستن» (William Moulton Marston) در مطالعات خود در مورد تیپ‌های شخصیتی، به دنبال روشی برای تقسیم‌بندی و ساده‌سازی آن‌ها بود. نتیجه این مطالعات، انتشار کتاب «احساسات مردم عادی» (Emotions of Normal People) در سال ۱۹۲۸ شد.
دکتر مارستن در این کتاب ۴ تیپ رفتاری اصلی را برای انسان‌ها متصور شد. این ۴ تیپ رفتاری به ترتیب مسلط، تأثیرگذار، باثبات و وظیفه‌شناس بودند. بر اساس این کتاب هر فرد به یکی از این ۴ تیپ رفتاری تعلق داشت. مارستن با استفاده از این دسته‌بندی به دنبال این بود که افراد به شکلی ساده‌تر به خودشناسی رسیده و بتوانند در تعامل خود با دیگران و محیط اطراف عملکرد بهتر داشته باشند.
چه کسی آزمون دیسک را اختراع کرده است؟
تئوری رفتارشناسی DISC توسط مارستن طرح‌ریزی شد، اما او مبدع آزمون DISC نبود. حدود ۳۰ سال پس از انتشار کتاب «احساسات مردم عادی»، والتر کلارک (Walter Clarke) که یک روانشناس سازمانی بود، بر اساس تئوری‌های مارستن، یک آزمون شخصیت شناسی طراحی کرد. کلارک سپس آزمون خود را که به‌عنوان ابزاری برای ارزیابی کارکنان هنگام استخدام استفاده می‌شد، در اختیار شرکت‌ها، سازمان‌ها و نهادها قرار داد.
مطالعه کاربردی؛ «چگونه در نتایج آزمون disc سربلند شویم».
در سال ۱۹۷۰ جان گریر (John Geier) با تکیه به این روش، آن را به‌عنوان ابزاری برای شخصیت شناسی تمامی افراد به کار برد. به‌مرور رفتارشناسی DISC متحول شده و به ابزاری مدرن برای خودشناسی تبدیل شد.
حروف DISC به چه چیزی ارجاع می‌دهند
هریک از حروف DISC به یکی از تیپ‌های شخصیتی ارجاع می‌دهد. حرف D اولین حرف کلمه Dominance و به معنی تسلط است. تیپ شخصیتی D، مسلط بوده و خصلت‌هایی مانند هدف‌گرا، قوی و رقابتی دارد.
حرف I از اولین حرف کلمه Influence برداشته‌شده است. Influence به معنی تأثیرگذاری است. مهم‌ترین صفت تیپ شخصیتی I «تأثیرگذار» است. این تیپ شخصیتی همچنین خصوصیت‌هایی مانند برونگرا، متقاعدکننده و خوش‌بین را نیز داراست.
حرف سوم دیسک، S است که اولین حرف کلمه Steadiness به معنی ثبات است. تیپ شخصیتی S باثبات بوده و صفات دیگری مانند صلح‌طلب، دیپلماتیک و پشتیبان را نیز داراست.
درنهایت تیپ شخصیتی C وجود دارد که اولین حرف از کلمه Conscientious است. Conscientious به معنی وظیفه‌شناس است که اصلی‌ترین خصلت تیپ شخصیتی C در رفتارشناسی DISC است. از دیگر خصلت‌های اصلی تیپ شخصیتی C می‌توان به دقیق، جزئی‌نگر و منطقی اشاره کرد.
اکیداً توصیه می‌شود یادداشت مُفصَّل «تیپ‌های شخصیتی disc» را حتماً مطالعه کنید؛ در این زمینه بسیار کاربردی است.
در ادامه درباره تیپ‌های شخصیتی DISC توضیحات بیشتری می دهیم.
تیپ شخصیتی D در دیسک
همان‌طور که گفته شد D اولین حرف از کلمه Dominance است. تیپ شخصیتی D که در رفتارشناسی DISC با رنگ قرمز شناخته می‌شود، فردی قوی اراده، مُصِر و دارای تفکر مستقل است. خصلت‌هایی مانند کنترل گرایی، قدرت‌طلبی و خودنمایی از خصلت‌هایی است که مربوط به تیپ شخصیتی D است.
افرادی که تیپ شخصیتی D در آن‌ها پررنگ است و یا اصطلاحاً D آن‌ها بالا است، قدرتمند، خودمحور، جاه‌طلب، سلطه‌جو و اصیل هستند. تیپ شخصیتی D از حل مشکلات و دستیابی به اهداف لذت می‌برد. آن‌ها در مورد مسائل به‌سرعت تصمیم می‌گیرند و با افرادی که وقت زیادی برای تصمیم‌گیری و انتخاب می‌گذارند به‌شدت مشکل دارند.
تیپ شخصیتی I در دیسک
حرف I در DISC از اولین حرف کلمه Influence برداشت‌شده است. تیپ شخصیتی I که در رفتارشناسی DISC رنگ زرد را به خود اختصاص داده است، فردی خوش‌بین، به‌شدت دوستانه، پرانرژی و برونگرا است. افراد تیپ شخصیتی I موجوداتی اجتماعی هستند.
تیپ شخصیتی I دوستان بسیار زیادی دارد و علاقه زیادی به دوست داشته شدن از سوی دیگران دارد. این تیپ شخصیتی به‌شدت الهام‌دهنده بوده و موجود جالبی است. کار با دیگران و آشنا شدن با افراد جدید از علائق تیپ شخصیتی I است. افراد تیپ شخصیتی I دیگران را بر خود ترجیح می‌دهند و درعین‌حال مردم را به کار ترجیح می‌دهند.
تیپ شخصیتی S در دیسک
چنان‌که نوشتیم، حرف S به کلمه Steadiness به معنی ثبات ارجاع می‌دهد. تیپ شخصیتی S در رفتارشناسی DISC فردی باثبات است و با رنگ سبز مشخص می‌شود. افراد تیپ شخصیتی S افرادی آرام، دوستانه و بسیار وفادار هستند. تیپ شخصیتی S دایره کوچکی از دوستان بسیار صمیمی دارد. این تیپ شخصیتی به دنبال نظم و ثبات بوده و همچنین صلح‌طلب است.
افراد تیپ شخصیتی S در رفتارشناسی DISC، صبور و پیگیر هستند. این افراد از خلق محیطی آرام و هماهنگ لذت می‌برند. افراد با S بالا دوست دارند با قوانین و انتظارات روشن و صریحی مواجه باشند.
تیپ شخصیتی C در دیسک
حرف C در رفتارشناسی دیسک، همان‌طور که آوردیم اولین حرف از کلمه Conscientious به معنی وظیفه‌شناس است. این تیپ شخصیتی که در رفتارشناسی DISC با رنگ آبی مشخص می‌شود، فردی کند و با تفکر انتقادی است. این افراد استانداردهایی سفت‌وسخت و انتظاراتی غیرواقعی دارند.
فرد با C بالا، فردی آرام و منفعل است که مصمم به انجام ۱۰۰ درصد درست کارها است. این فرد تحلیلگر بوده و قبل از گرفتن تصمیم، روی تمامی جنبه‌های آن تحقیق می‌کند. تیپ شخصیتی C به دنبال دقت و کیفیت بوده و به‌شدت به جزئیات ریز توجه دارد.
تئوری رفتارشناسی DISC از کجا نشئت می‌گیرد
همان‌طور که در ابتدا گفتیم، ریشه رویکرد رفتارشناسی دیسک در مطالعات و تحقیقات دکتر مارستن است. وی از روانشناسان مکتب یونگ بوده و دنباله‌رو و تحت تأثیر این روانشناس شهیر بود. مارستن در مطالعات خود فرضیه‌ای را مطرح کرد که طبق آن رفتار ما تحت تأثیر «انرژی سایکونیک» است که در شبکه‌ای از سلول‌های عصبی به نام «سایکون ها» در حال انتقال است.
مارستن ادعا می‌کرد که ۴ تیپ شخصیتی DISC که افراد را از یکدیگر متمایز می‌کند، به دلیل ساختار متفاوت شبکه سایکون های افراد است. در اصل مارستن ۴ ساختار شبکه سایکون ها را مطرح کرد که شبکه سایکون های هر فرد یکی از این ۴ ساختار را داشته و فرد به لحاظ رفتاری تنها در یکی از تیپ‌های شخصیتی قرار می‌گیرد.
اثبات وجود شبکه سایکون ها در زمان مارستن امکان‌پذیر نبود ولی تا به امروز نیز سندی بر این مدعا یافت نشده است. از سویی دیگر برخلاف تفکر مارستن که تیپ‌های شخصیتی را غیر منعطف و تک‌بعدی در نظر می‌گرفت، امروز اعتقاد بر این است که افراد ترکیبی از تیپ‌های شخصیتی DISC هستند و به میزانی از هرکدام از این ۴ تیپ در افراد وجود دارد.
خودشناسی با آزمون دیسک DISC
با تکیه‌بر علم رفتارشناسی DISC و تیپ‌های شخصیتی آن، افراد و نهادهای مختلف اقدام به طراحی سؤالاتی آزمون‌هایی کردند که از دل آن بتوانند میزان نزدیکی افراد به هریک از این تیپ‌های شخصیتی را دریافته و به شخصیت شناسی برسند.
این آزمون‌ها معمولاً از سؤالاتی چندگزینه‌ای درباره شرایط فرضی در زندگی واقعی تشکیل‌شده‌اند که هریک از گزینه‌ها یکی از تیپ‌های شخصیتی را نمایندگی می‌کند. در پایان برای هریک از ۴ تیپ شخصیتی نمره‌ای تعیین‌شده و مشخص می‌شود که نمره DISC فرد چند است.
تست DISC امروز بسیار متداول شده و به‌راحتی می‌توانید حتی به‌صورت آنلاین در آن‌ها شرکت کنید. استفاده از این آزمون در حال حاضر یکی از بهترین روش‌ها برای خودشناسی است. پس از به دست آوردن نمره تست خودشناسی DISC و تحلیل آن، می‌توانید به میزان بسیار زیادی با شخصیت خویشتن آشنا شده و با تکیه‌بر آن به تعامل بهتری با محیط اطراف خود دست پیدا کنید.
یادداشت «آزمون DISC چیست؟» اطلاعات کاملی دراین‌باره به شما می‌دهد.
آزمون و تست دیسک چگونه برگزارشده و چقدر زمان می‌برد؟
به‌طورمعمول پاسخ دادن به تست‌های آزمون رفتار شناسی DISC چیزی حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه وقت می‌گیرد. بسته به تهیه‌کننده آزمون، باید به تعدادی تست پاسخ دهید. این تست‌ها از کلمات و یا عباراتی تشکیل‌شده‌اند که باید نزدیک‌ترین گزینه به احساس خود را از میان گزینه‌ها انتخاب کنید.
بر مبنای پاسخ‌نامه شما نمره هریک از تیپ‌های شخصیتی مشخص‌شده و از روی آن نمودار DISC شخصیت شما مشخص می‌شود. تحلیل این نمودار به میزان زیادی ابعاد مختلف شخصیت شما را روشن می‌کند.
باید در نظر داشته باشید که آزمون‌های دیسک متنوع بوده و بسته به سازندگان آن، سؤالات متفاوت، تعداد سؤال متفاوت و نحوه برگزاری متفاوتی دارد. برخی از آزمون‌ها تا ۸۰ سؤال دارند، برخی باید توسط رایانه تحلیل شوند و پاسخ دادن به سؤالات در برخی از آن‌ها باید در زمان محدودی انجام شود.
تحلیل تست DISC
تحلیل آزمون رفتارشناسی DISC از شرکت کردن در آن مهم‌تر است. برخلاف آنچه در بسیاری از کتب و وب‌سایت‌های اینترنتی عرضه می‌شود، تحلیل آزمون رفتارشناسی DISC برای هر فرد منحصربه‌فرد بوده و نمی‌توان تحلیل یکسانی برای پاسخ‌نامه‌ها ارائه داد. نمودار DISC هر شخص منحصربه‌فرد بوده و با دیگری متفاوت است و تحلیل آن باید با در نظر گرفتن شرایط فرد باشد.
افرادی متخصص با مطالعه تخصصی رفتارشناسی DISC و دریافت مدارک مربوطه برای آموزش و تحلیل آن، به برگزاری آزمون DISC پرداخته و به‌صورت اختصاصی برای افراد به تحلیل نتایج آن می‌پردازند. سپردن وظیفه تحلیل نمودار DISC خود به این افراد که غالباً روانشناس و کوچ هستند، شما را بیشتر به هدف خود که همان خودشناسی است نزدیک می‌کند.
رفتارشناسی دیسک چه کمکی به ما می‌کند؟
رفتار شناسی DISC را نه‌فقط به‌عنوان یک آزمون شخصیت شناسی صرف، بلکه باید به چشم یک روش تحول‌یافته برای رفتارشناسی و شخصیت شناسی دید. رفتار شناسی DISC به شما کمک می‌کند تا به خودشناسی رسیده و بدانید که برای ایجاد تعادل در زندگی خود باید روی چه جنبه‌هایی از رفتار خود کار کنید.
رفتار شناسی DISC به شما کمک می‌کند تا با تقویت و کاستن از برخی از صفات و خلق‌وخوی خود بتوانید به زندگی بهتری دست پیداکرده و تعامل بهتری با محیط اطراف خود داشته باشید. در کنار این‌ها یادگیری رفتارشناسی دیسک به شما کمک می‌کند تا بتوانید رفتار اطرافیان خود را درک کرده و بدون قضاوت آن‌ها، بتوانید بهتر و راحت‌تر با آن‌ها تعامل کنید. دلیل همه این‌ها این است که شما تیپ شخصیتی طرف مقابل خود را شناخته و دلیل رفتارهای او را بهتر درک می‌کنید. همین امر سبب می‌شود تا حتی بتوانید رفتار و عکس‌العمل اطرافیان خود را پیش‌بینی کنید.
توصیه می‌کنم یادداشت کاربردی «چگونه از رفتارشناسی disc در جهت بهبود روابط خود با اطرافیان استفاده کنیم» را حتماً مطالعه کنید.
علاوه بر این‌ها رفتار شناسی دیسک کاربردهای دیگری دارد که در ادامه می‌خوانید.
کاربردهای رفتار شناسی دیسک
یکی از کاربردهای اصلی رفتار شناسی دیسک، در فرایند استخدام است. سازمان‌ها و شرکت‌ها اگر پیش از استخدام از افراد جویای کار خود آزمون DISC به عمل آورند، فردی مناسب را برای جایگاه شغلی مدنظر خود پیدا خواهند کرد. این اتفاق در حال حاضر در بسیاری از شرکت‌های معتبر و موفق جهان به یک‌رویه تبدیل‌شده است.
یکی دیگر از کاربردهای رفتارشناسی DISC در «امور مشتریان» شرکت‌ها و سازمان‌ها است. اگر افراد شاغل در امور مشتریان که برخورد مستقیم با مشتریان دارند رفتارشناسی DISC را آموزش‌دیده باشند، در برخورد با مشتریان به‌تناسب شخصیت فرد مقابل، پاسخی مناسب‌تر خواهند داد.
یکی دیگر از کاربردهای رفتارشناسی DISC در افرادی است که به اموری مانند کوچینگ، منتورینگ و مشاوره مشغول به کار هستند. مدیران، به‌خصوص مدیران منابع انسانی ازجمله دیگر افرادی هستند که علم رفتارشناسی دیسک به آن‌ها کمک فراوانی می‌کند.
آموزش رفتارشناسی دیسک DISC
کلاسهای آموزش رفتارشناسی DISC در حال حاضر به‌عنوان یکی از کلاسهای محبوب شخصیت شناسی و خودشناسی به‌خصوص در میان اقشار تحصیل‌کرده است. در این کلاس افراد به تحلیل عمیقی از نمودار DISC خود پرداخته و به خودشناسی می‌رسند.
در کنار خودشناسی، کلاسهای رفتارشناسی DISC به افراد آموزش می‌دهد تا بتوانند به درک بهتری از شخصیت اطرافیان خود رسیده و علت و یا علل رفتارهای آنان را بهتر درک کنند. این امر سبب می‌شود تا بتوانند تعامل بهتری با آنان داشته باشند.
چگونه می‌توان در کلاسهای آموزش رفتارشناسی دیسک شرکت کرد
در حال حاضر کلاسهای آموزش رفتار شناسی دیسک DISC توسط اساتید زیادی در سراسر ایران تدریس می‌شود. در کنار وجود کلاسهای بسیار خوبی که توسط اساتید خبره و تحصیل‌کرده برگزار می‌شود. بهترین کلاس آموزش رفتارشناسی DISC کلاسی است که توسط فردی تدریس شود که خود روانشناس بوده و مدارک و تائیدیه های بین‌المللی آموزش رفتار شناسی دیسک را داشته باشد.
امروز می‌تواند روز آغاز تغییرات بزرگ در زندگی شما باشد.